Narząd słuchu jest jednym ze zmysłów, dzięki któremu nie tylko możemy słyszeć, ale na po prostu poznawać świat i aktywnie uczestniczyć w życiu społecznym. Powolny proces starzenia się słuchu ma swój początek- co dla wielu może być zaskakujące – już około 30 roku życia. Jak zatem dbać o słuch, aby możliwie długo nie dotyczyły nas żadne problemy ze słuchem? Jak powinna wyglądać profilaktyka zaburzeń słuchu? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w tym tekście.
Dbaj o higienę
Kto z nas nie stosował popularnych patyczków kosmetycznych do czyszczenia uszu? Okazuje się jednak, że to wcale nie jest dobry sposób na oczyszczanie ucha. Tak naprawdę używanie tych patyczków może wręcz stać się przyczyną poważnych problemów.
Nieumiejętne oczyszczanie ucha z woskowiny przy użyciu patyczków może prowadzić do uszkodzenia błony bębenkowej oraz przesunięcia korka woskowego głębiej do kanału słuchowego. Należy zatem zrezygnować z przeprowadzania higieny uszu przy pomocy patyczków do czyszczenia na rzecz specjalnych preparatów w formie aerozolu, które nie tylko skutecznie oczyszczają przewód słuchowy, ale w przypadku ich używania nie ma ryzyka uszkodzenia błony bębenkowej. Małżowinę należy natomiast regularnie myć ciepłą wodą.
Unikaj hałasu i nadmiernego obciążenia dźwiękami
Głośna muzyka, a zwłaszcza słuchanie muzyki przez słuchawki dokanałowe, to tylko dwa z czynników, które mogą mieć negatywny wpływ na naszą zdolność słyszenia.
Należy w związku z tym ograniczyć słuchanie muzyki przez słuchawki, unikać głośnego słuchania muzyki oraz innego typu nagrań (np. podcastów), a także częstego przebywania w miejscach, w których natężenie hałasu przekracza dopuszczalne normy lub obciąża nasz narząd słuchu.
Wykonuj badania kontrolne
Badania słuchu nie można wprawdzie przyrównać do kontrolnej morfologii, którą u dorosłych warto wykonywać profilaktycznie co najmniej raz w roku; natomiast są takie grupy zawodowe, które powinny regularnie sprawdzać swój słuch.
Są to przede wszystkim osoby, które w miejscu pracy są narażone na rozpuszczalniki organiczne. Obok hałasu stanowią one znaczące zagrożenie dla narządu słuchu, co potwierdzają badania. Mowa tu o substancjach takich jak m.in. styren, toluen, trójchloroetylen, etylobenzen, n-heksan i p-ksylen oraz dwusiarczek węgla. Na kontakt z nimi narażone są osoby pracujące z farbami, rozcieńczalnikami, lakierami i pracujący przy produkcji plastiku, gumy czy materiałów izolacyjnych.
W jaki sposób rozpuszczalniki organiczne mogą uszkadzać słuch? Do organizmu mogą dostać się drogą wziewną, pokarmową oraz przez skórę, przenikając do ucha wewnętrznego wraz z krwią. Przez specyficzne unaczynienie ucha wewnętrznego substancje te dyfundują od zewnętrznej ściany ślimaka, docierając do narządu Cortiego. Uszkadzają najpierw komórki podporowe, a następnie komórki słuchowe zewnętrzne. Rolę odgrywa tu również stres oksydacyjny. Trudno określić, jakie ilości rozpuszczalników można uznać za ototoksyczne. W związku z tym zasadne wydaje się wykonywanie badań profilaktycznych i kontroli u lekarza laryngologa, aby ewentualne nieprawidłowości móc wykryć na jak najwcześniejszym etapie.
Nie ignoruj infekcji
Jedną z przyczyn ubytków słuchu są rozmaite infekcje o charakterze bakteryjnym, wirusowym i grzybiczym. Jedną z nich jest wysiękowe zapalenie ucha środkowego, które często dotyczy dzieci. Charakteryzuje się ono obecnością płynu w jamie bębenkowej bez obecności objawów ogólnych zapalenia. Wysiękowe zapalenie ucha środkowego stanowi najczęściej spotykaną przyczynę niedosłuchu u dzieci.
Sposób postępowania w przypadku wystąpienia takiego problemu zależy od przypadku, natomiast zdecydowanie lepiej jest kontrolować sytuację, niż przeoczyć odpowiedni moment i tym samym narazić na rozwój przewlekłego stanu zapalnego oraz pojawienia się problemów ze słuchem.
Udaj się na badanie słuchu, gdy zauważysz problemy ze słuchem
Stara dewiza, że łatwiej zapobiegać niż leczyć, ma w sobie sporo prawdy. Tak samo zdecydowanie łatwiej uzyskać satysfakcjonujące efekty leczenia, jeśli wdrożymy je wtedy, gdy dopiero rozpoczynają się nasze problemy zdrowotne.
Jeśli jakość słyszenia przestała być zadowalająca, masz problem ze zrozumieniem swoich rozmówców, zarówno gdy rozmawiasz z nimi przez telefon, jak i wtedy gdy spotykacie się twarzą w twarz (zwłaszcza w gwarnym otoczeniu), udaj się do lekarza oraz na badanie słuchu.
Stosuj leki pod kontrolą lekarza oraz zgodnie z jego wskazaniami
Są grupy leków, które mogą wykazywać działanie ototoksyczne – ich stosowanie wiąże się z ryzykiem ubytku słuchu oraz jego uszkodzenia. W związku z tym nie należy stosować ich bez kontroli lekarza i na własną rękę. Mowa tu zwłaszcza o tych przypadkach, gdy po przebytej farmakoterapii pozostają nam pewne ilości stosowanych środków i przy kolejnej podobnej infekcji przez głowę przechodzi myśl, by zastosować je ponownie. Takie postępowanie może przynieść zdecydowanie więcej szkody niż pożytku.
Kontroluj swoje choroby podstawowe
Wiele osób nie ma świadomości, że schorzenia takie jak między innymi cukrzyca mogą również spowodować pogorszenie jakości słuchu. Niewyrównana glikemia na przestrzeni dłuższego czasu powoduje uszkodzenia drobnych naczyń krwionośnych, czyli również takich, które znajdują się w naszym uchu.
Zatem jeśli chcesz się cieszyć przez długie lata dobrym słuchem, zadbaj o swoje zdrowie kompleksowo – uprawiaj aktywność fizyczną, jedz zdrowo, badaj się. A jeśli od wielu lat chorujesz na cukrzycę czy nadciśnienie, zwróć szczególną uwagę na swój słuch i ewentualne niekorzystne zmiany w słyszeniu konsultuj ze specjalistą.
Bibliografia
- Narożny, W., Siebert, J., Kuczkowski, J. Ototoksyczność – niebezpieczeństwo farmakoterapii. Forum Medycyny Rodzinnej 2008, tom 2, nr 6, 445–453.
- Niemczyk, E., Dębska, M., Zawadzka-Głos, L. Wysiękowe zapalenie ucha – problem nadal aktualny. Nowa Pediatria 1/2014, s. 3-7.
- Śliwińska-Kowalska, M. Badania profilaktyczne słuchu u pracowników narażonych na hałas i rozpuszczalniki organiczne. Medycyna Pracy 2020;71(4):493–505.
