Decybel służy jako uniwersalna jednostka natężenia dźwięku. Określa szeroki zakres dźwięków, które jest w stanie usłyszeć ludzkie ucho. Od szeptu, przez szelest liści, aż po ryk silnika odrzutowego. Ta jednostka natężenia dźwięku ułatwia zrozumienie, jakie dźwięki nas otaczają. Dowiedz się, czym są decybele i poznaj ich skalę, aby skutecznie chronić swój słuch.
Jednostka natężenia dźwięku - czym jest decybel?
Decybel (w skrócie dB) to jednostka używana do mierzenia intensywności dźwięku. Słowo bel pochodzi od nazwiska Aleksandra Grahama Bella, twórcy telefonu.
Nie wszyscy wiedzą jednak, że Bell wymyślił również audiometr. To urządzenie, które mierzy, jak dobrze badany jest w stanie słyszeć określone dźwięki. Współczesna wersja audiometru jest stosowana, aby diagnozować stopień uszkodzenia słuchu.
Decybel jest dość nietypową jednostką, bo ludzkie ucho jest niesamowicie wrażliwe. Może usłyszeć wszystko – od palca przesuwającego się delikatnie po skórze aż po silnik odrzutowy. Jeżeli chodzi o moc, hałas silnika odrzutowego jest 1 000 000 000 000 razy silniejszy od najcichszego słyszalnego dźwięku. To duża różnica i ciężko byłoby ją opisać skalą liniową. Z tego powodu decybel jest skalą logarytmiczną.
Jednostka natężenia dźwięku - na czym polega skala logarytmiczna
Być może przerabiałeś na matematyce logarytmy i już ich nie pamiętasz. A może nigdy o nich nie słyszałeś. Nie martw się, pomożemy Ci zrozumieć na czym polega skala logarytmiczna, liniowa i czym się od siebie różnią.
Wyobraź sobie mur o długości 10 metrów. Gdyby dołożyć jeszcze cegieł, by miał 10 metrów więcej, będzie 2 razy, czyli 100% dłuższy. Tak wygląda skala liniowa.
W skali logarytmicznej, gdy dźwięk ma 10 decybeli i dołożymy kolejne 10, dźwięk będzie 10 razy bardziej intensywny, czyli 1000%. Skala logarytmiczna rośnie o wiele szybciej.
Niektóre osoby opisują jeden decybel jako najcichszą słyszalną dla człowieka różnicę między dwoma dźwiękami. Jednak jest to prawda tylko dla cichszych dźwięków. Różnica przy głośnych dźwiękach jest bardziej słyszalna i może wynosić tylko pół decybela.
Zawał ucha - kiedy szukać pomocy
Czasem osoby z zawałem ucha odkładają wizytę u lekarza. Myślą, że ich problemy ze słuchem wynikają z alergii, zapalenia zatok lub zatkanych uszu z powodu nadmiaru woskowiny. Jednakże to błąd.
Nagła głuchota idiopatyczna wymaga natychmiastowej pomocy medycznej. Bez szybkiego leczenia zawał ucha może przejść w trwałe uszkodzenia słuchu. Z tego powodu chory powinien udać się na pogotowie od razu po wystąpieniu objawów.
Skala decybela - jednostki natężenia dźwięku
Na skali logarytmicznej, najmniej słyszalny dźwięk (bliski ciszy absolutnej) ma 0 decybeli (dB). Dźwięk 10 razy głośniejszy będzie miał 10 dB. Dźwięk 100 razy głośniejszy od ciszy absolutnej będzie miał 20 dB. A dźwięk 1000 razy głośniejszy od ciszy absolutnej będzie miał 30 decybeli.
Oto niektóre popularne dźwięki i ich liczba decybeli:
- cisza absolutna: 0 dB,
- szept: 15 dB,
- normalna rozmowa: 60 dB,
- kosiarka: 90 dB,
- klakson samochodu: 110 dB,
- koncert rockowy lub silnik odrzutowy: 120 dB,
- petarda: 140 dB.
Z własnego doświadczenia wiesz pewnie, że odległość wpływa na intensywność dźwięku. Jeżeli jesteś daleko, moc dźwięku jest znacznie mniejsza. Dlatego powyższe liczby tyczą się bliskiej odległości od źródła dźwięku.
Osoba z zupełnie nieuszkodzonym słuchem słyszy dźwięki od około 10 decybeli. Ktoś z umiarkowaną utratą słuchu może nie słyszeć dźwięków cichszych niż 50 decybeli.
Utrata słuchu z powodu zbyt głośnych dźwięków
Decybele byłyby tylko kolejną jednostką natężenia dźwięku, gdyby nie szkodliwy wpływ hałasu na słuch. Może to być jednorazowy głośny dźwięk lub codzienny kontakt z nadmiernie hałaśliwym miejscem pracy. Uszy i tak poniosą konsekwencje. Znamy je pod nazwą utraty słuchu spowodowanej przez nadmierny hałas.
Według amerykańskiego Center for Disease Control and Prevention 17% dorosłych doświadcza trwałej utraty słuchu z powodu hałasu. Z kolei amerykański The National Institute on Deafness and Other Communication Disorders (w skrócie NIDCD) szacuje, że około 15% Amerykanów między 20 a 69 rokiem życia z utratą słuchu ma tego typu problem.
Każdy dźwięk powyżej 85 decybeli może spowodować utratę słuchu. Wynika ona zarówno z mocy dźwięku, jak i długości kontaktu z nim. Jak rozpoznać dźwięk powyżej 85 decybeli? Masz z nim do czynienia, jeżeli Twój rozmówca musi podnieść głos, abyś go usłyszał.
8 godzin kontaktu z dźwiękiem o głośności 90 decybeli może spowodować uszkodzenie słuchu. Jakikolwiek, nawet najkrótszy kontakt z dźwiękiem o głośności 140 decybeli spowoduje natychmiastowe uszkodzenie słuchu (i może być przy tym bolesne).
Amerykańskie The National Institute for Occupational Safety and Health (w skrócie NIOSH) rekomenduje, aby pracownicy pracowali w hałasie maksymalnie 85 decybeli przez 8 godzin. Na każdy wzrost głośności o 3 decybele, czas ekspozycji skraca się o połowę. Więc przy głośności 88 decybeli wynosi ona 4 godzin, a przy 100 decybelach tylko 15 minut.
Dodatkowo NIOSH zaleca noszenie ochrony słuchu, takich jak zatyczki do uszu, nawet podczas krótkiego kontaktu z głośnymi dźwiękami (powyżej 85 decybeli). Jeżeli nie masz pewności, jaką coś ma głośność, zmierzysz ją za pomocą aplikacji na smartfon.
Mierzenie utraty słuchu w decybelach - na czym polega?
Utrata słuchu jest mierzona po części przez najmniejszą liczbę decybeli, jaką jesteś w stanie usłyszeć. Na przykład osoba ze zdrowym słuchem może słyszeć szelest liści lub kapanie wody (o głośności 10 decybeli), ale osoba z lekką utratą słuchu już nie. Ktoś z umiarkowaną utratą słuchu będzie miał problem słyszeć dźwięki poniżej 50 decybeli. To dlatego trzeba mówić głośniej, gdy rozmawiasz z kimś, kto ma niedosłuch – jeżeli nie nosi aparatu.
Innym czynnikiem jest częstotliwość. Niektóre osoby tracą możliwość słyszenia wyższych częstotliwości, a inne niższych częstotliwości. Istnieje wiele możliwych kombinacji utraty słuchu, związanych ze zdolnością do słyszenia określonych decybeli lub częstotliwości. Bada się ją za pomocą audiogramu, który określa stopień uszkodzenia.
Osoby z utratą słuchu powinny zapobiegać dalszym uszkodzeniom
Jeśli noszą aparaty słuchowe również muszą uważać na poziom decybeli w swoim otoczeniu. Aparaty słuchowe i inne urządzenia zwiększają głośność dźwięków w otoczeniu. Przez to osoby noszące aparaty są narażone na utratę słuchu z powodu zbyt głośnych dźwięków tak samo jak inni. Mogą w ten sposób stracić ten słuch, który im pozostał.
Taką osobę może kusić, aby wyłączyć lub wyjąć aparat słuchowy. Myślą, że w ten sposób ochronią swoje uszy przed zbyt głośnymi dźwiękami. Niestety większość aparatów nie zakrywa szczelnie uszu, aby stanowić ochronę jak zatyczki. Gdy są wyłączone lub wyjęte osoba z niedosłuchem może nie usłyszeć ważnych dźwięków np. syreny alarmowej.
Jeżeli nosisz aparat słuchowy, zapytaj swojego lekarza o najlepszy sposób na ochronę słuchu. Noszenie odpowiednich zatyczek pomoże Ci bezpiecznie słyszeć otoczenie i czynnie uczestniczyć w wydarzeniach wokół Ciebie.
Jeśli coś brzmi za głośno, to jest zbyt głośne
Jeżeli musisz krzyczeć do kolegi, który stoi tuż obok Ciebie, oznacza to, że otaczający Cię dźwięk ma co najmniej 85 decybeli. Tak samo gdy słyszysz, czego ktoś słucha na słuchawkach. Tak jak pisaliśmy, 85 decybeli to maksymalny bezpieczny poziom hałasu w miejscu pracy podczas 8-godzinnego dnia.
Problem polega na tym, że hałasu doświadczasz nie tylko w pracy. Słyszysz go również podczas dojazdów, gdy wychodzisz coś zjeść czy idziesz do kina. Tak samo, gdy słuchasz muzyki na słuchawkach.
Limit w miejscu pracy (85 dB) nie jest również bezpieczny dla dzieci. Ich uszy wciąż się rozwijają – a muszą starczyć im na całe życie. Rekomendujemy stosowanie się do wytycznych amerykańskiego the National Institute on Deafness and Other Communication Disorders, aby ograniczyć hałas do 70 decybeli. Taka głośność, nawet przy długim kontakcie, nie powinna doprowadzić do uszkodzenia słuchu.
Słuchawki mogą dostarczyć nawet 100 decybeli lub więcej. Dlatego bezpiecznie jest słuchać je na najwyżej 50-60% głośności. To pozwoli ochronić słuch i cieszyć się ulubioną muzyką dłużej.
Podsumowanie
Podstawową jednostką natężenia dźwięku jest decybel. Pamiętaj, że to skala logarytmiczna, więc rośnie o wiele szybciej niż liniowa. Zmniejszenie dźwięku o 3 decybele pozwala zmniejszyć ryzyko uszkodzenia słuchu o 50%. Dlatego nie przesadzaj z głośnością muzyki, rób sobie “ciche przerwy”. Noś ze sobą zatyczki – traktuj je jak krem z filtrem dla uszu. Nigdy nie wiesz, kiedy mogą uratować Twój słuch.
