Ostre zapalenie ucha środkowego (OZŚ) jest jedną z najczęstszych infekcji występujących u dzieci i dorosłych. Stan ten charakteryzuje się stanem zapalnym błony śluzowej oraz pozostałych elementów w uchu środkowym, który jest wynikiem zakażenia bakteryjnego lub wirusowego.
Stan ten rozwija się nagle, dając objawy miejscowych lub ogólnych stanów zapalnych oraz prowadzi do tworzenia się w jamie bębenkowej ropnej wydzieliny.
OZŚ najczęściej jest wynikiem zakażenia bakteryjnego wywołanego przez bakterie z rodziny: Pneumococcus, Streptococcus haemolyticus, Staphylococcus pyogenes, Haemophilus influenzae.
Do infekcji może dojść rownież na skutek zakażenia wirusowego, ostrej choroby zakaźnej lub w wyniku mechanicznego uszkodzenia błony bębenkowej.
Objawy ostrego zapalenia ucha środkowego (OZŚ)
Oprócz bólu ucha, objawy ostrego zapalenia ucha środkowego mogą obejmować:
- gorączkę,
- utratę słuchu (niedosłuch),
- u dzieci złe samopoczucie (rozdrażnienie, brak apetytu),
- wymioty,
- biegunka,
- silny pulsujący ból ucha,
- przekrwienie i napięcie błony bębenkowej,
- wyciek ropny z przewodu słuchowego zewnętrznego.
Jest to poważne schorzenie, które może prowadzić do niebezpiecznych powikłań, dlatego ważne jest, aby jak najszybciej skontaktować się z lekarzem laryngologiem.
U kogo występuje najczęściej ostre zapalenie ucha środkowego
Ostre zapalenie ucha środkowego (OZŚ) może wystąpić w każdym wieku, ale najczęściej dotyka dzieci w wieku od 6 miesięcy do 3 lat. Ze względu na anatomiczne cechy dzieci, takie jak krótsze i węższe ucho środkowe, dzieci są bardziej podatne na infekcje ucha niż dorośli. Jednakże, dorośli również mogą być narażeni na OZŚ, zwłaszcza w przypadku osłabionego układu odpornościowego lub istniejących problemów z układem oddechowym.
Czas trwania ostrego zapalenia ucha środkowego
Czas trwania ostrego zapalenia ucha środkowego może być różny u każdej osoby. W niektórych przypadkach infekcja może ustąpić samoistnie w ciągu kilku dni, podczas gdy w innych przypadkach może być konieczne dłuższe leczenie farmakologiczne. W przypadku utrzymujących się objawów przez dłuższy czas, należy skonsultować się z lekarzem w celu ustalenia odpowiedniego planu leczenia.
Epizody ostrego zapalenia ucha środkowego występują więcej niż 3 razy w ciągu pół roku albo powyżej 4 razy w ciągu roku to stwierdzane jest nawracające ostre zapalenie ucha środkowego.
Leczenie ostrego zapalenia ucha środkowego
Wdrożone przez lekarza leczenie, zwykle zależy od przyczyny infekcji:
W przypadku zakażenia bakteryjnego, antybiotyki mogą być zalecane w celu zwalczania bakterii i złagodzenia objawów. Istnieje wiele rodzajów antybiotyków, które mogą być stosowane w leczeniu OZŚ, i wybór konkretnego leku zależy od indywidualnego przypadku pacjenta.
Jeśli chodzi o leczenie OZŚ wywołanego przez wirusa, leki przeciwwirusowe mogą być stosowane do zwalczania infekcji wirusowych. Ponadto, możliwe jest również stosowanie leków przeciwzapalnych w celu złagodzenia stanu zapalnego i bólu. Wirusami najczęściej odpowiedzialnymi za ostre zapalenie ucha to: RSV, adenowirusy, wirusy grypy i paragrypy, enterowirusy i rinowirusy.
Możliwe powikłania po ostrym zapaleniu ucha środkowego
Chociaż większość przypadków ostrej infekcji ucha środkowego ustępuje samoistnie po zastosowaniu odpowiedniego leczenia, istnieją przypadki, w których mogą wystąpić powikłania.
Powikłania ostrej infekcji ucha środkowego mogą być łagodne lub ciężkie, a w niektórych przypadkach mogą nawet zagrażać życiu. Powikłania te występują, gdy infekcja rozprzestrzenia się poza ucho środkowe i obejmuje pobliskie struktury, takie jak ucho wewnętrzne lub tkanki otaczające ucho.
Powikłania po ostrym zapaleniu ucha środkowego dzieli się na powikłania wewnątrzskroniowe i powikłania wewnątrzczaszkowe.
Powikłania wewnątrzskroniowe:
Powikłania wewnątrzskroniowe to najczęściej:
- zapalenie wyrostka sutkowego – zapalenie wyrostka sutkowatego to zapalenie kości wyrostka sutkowatego zlokalizowanego za uchem. Kiedy infekcja rozprzestrzeni się na tę kość, może powodować ból, obrzęk i zaczerwienienie za uchem. W ciężkich przypadkach infekcja może prowadzić do powstania ropnia, który jest zbiorem ropy. Nieleczone zapalenie wyrostka sutkowatego może spowodować utratę słuchu, zawroty głowy, a nawet rozprzestrzenienie się infekcji na mózg.
- porażenie/uszkodzenie nerwu twarzowego – nerw twarzowy przebiega przez ucho środkowe, a w przypadku zakażenia lub stanu zapalnego może prowadzić do osłabienia lub paraliżu mięśni twarzy po uszkodzonej stronie. Może to powodować opadanie ust, trudności z zamykaniem oczu i inne asymetrie twarzy.
- zapalenie błędnika – objawiający się szumami usznymi, zawrotami głowy i zaburzeniami równowagi;
- zapalenie kości skroniowej – towarzyszy mu tzw. zespół Gradenigo – porażenie nerwu VI (odwodzącego), ból pozagałkowy, a także wyciek z ucha;
- przetoka perylimfatyczna (nieprawidłowe połączenie między płynami ucha wewnętrznego i uchem środkowym) – objawiające się napadowymi zawrotami głowy, niedosłuchem i szumami usznymi.
Powikłania wewnątrzczaszkowe:
Powikłania wewnątrzczaszkowe występują, gdy infekcja rozprzestrzenia się na tkanki otaczające mózg, takie jak opony mózgowe lub sam mózg.
Wśród powikłań wewnątrzczaszkowych wymienia się:
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych skutkujące sztywnością karku, bólami głowy i światłowstrętem;
- ropień nadoponowy – objawiający się stanem podgorączkowym i bólami głowy;
- zakrzepowe zapalenie zatoki esowatej – towarzyszą mu dreszcze, wysoka gorączka, bóle głowy i tachykardia;
- ropień mózgu oraz móżdżku – skutkujący bólami głowy, gorączką, napadami padaczkowymi, ogólne osłabienie;
- zakrzep krwi w mózgu.
Powikłania wewnątrzczaszkowe wymagają natychmiastowej pomocy lekarskiej, gdyż stanowią istotne zagrożenie dla zdrowia i życia.
Profilaktyka – zapobieganie lepsze od leczenia
Aby zapobiec ostremu zapaleniu ucha środkowego, istnieje kilka środków, które można podjąć. Regularne mycie rąk, szczególnie przed dotykaniem twarzy, może pomóc w zapobieganiu infekcjom. Szczepienia przeciwko pneumokokom i grypie mogą również pomóc w zmniejszeniu ryzyka wystąpienia OZŚ. Ponadto, unikanie długotrwałego narażenia na zimno i dym tytoniowy może również pomóc w zapobieganiu infekcjom ucha.
W przypadku wystąpienia objawów ostrego zapalenia ucha środkowego, zawsze należy skonsultować się z lekarzem. Tylko profesjonalny lekarz może diagnozować i zalecić odpowiednie leczenie w oparciu o indywidualne potrzeby pacjenta. Leczenie OZŚ jest istotne, aby uniknąć powikłań i zapobiec ewentualnym poważnym problemom zdrowotnym. W razie wątpliwości lub pytania dotyczące ostrego zapalenia ucha środkowego, należy skonsultować się z lekarzem.
