Swędzenie uszu to bardzo przykra dolegliwość. Przyczyn tej dokuczliwej przypadłości jest bardzo dużo. Swędzenie może dotyczyć jednego ucha lub obu uszu jednocześnie. Trwa kilka dni, a czasami znacznie dłużej, wszystko zależy od rodzaju schorzenia.
Świąd jest zazwyczaj objawem towarzyszącym różnym innym chorobom uszu. Odczuwasz swędzenie w uchu, które nie chce ustąpić? Skonsultuj się z lekarzem specjalistą – prawidłowo postawiona diagnoza to pierwszy krok do skutecznego leczenia.
Niepokojące objawy towarzyszące swędzeniu uszu
Jeżeli przy swędzeniu uszu pojawią się również wymienione poniżej objawy (jeden lub kilka), powinno to skłonić do jak najszybszej wizyty u laryngologa:
- Wyciek wydzieliny z ucha;
- Uczucie pieczenia w uszach;
- Zaczerwienienie w obrębie uszu;
- Pogorszenie słuchu i głuchota;
- Uczucie pełności w uchu;
- Słyszalne trzaski, pykanie, dzwonienie i szumy w uszach;
- Ból ucha;
- Gorączka;
- Zawroty głowy;
- Nudności;
- Wymioty;
- Ciało obce w przewodzie słuchowym;
Warto pamiętać, że im szybciej podejmiemy właściwe leczenie, tym łatwiej zwalczymy chorobę i unikniemy dodatkowych komplikacji.
Łagodzenie swędzenia uszu
Niezależnie od konieczności udania się do lekarza, warto zastosować się do kilku zasad, które mogą załagodzić uciążliwe swędzenie uszu:
- Nie drap dotkniętych świądem miejsc, zwłaszcza przy użyciu różnych przedmiotów.
- Usuń wszelką biżuterię z ucha, zrezygnuj z wkładania zatyczek i słuchawek.
- Jeżeli nosisz aparat słuchowy – zadbaj o właściwą pielęgnację tego urządzenia.
- Nie stosuj żadnych kropli do uszu bez konsultacji z lekarzem.
- Nie wkładaj żadnych przedmiotów do przewodów słuchowych (dotyczy to również patyczków higienicznych).
- Unikaj kąpieli w otwartych akwenach gdzie woda, nie jest czyszczona.
- Głowę i ciało myj delikatnymi środkami myjącymi. Po kąpieli dokładnie, ale też delikatnie osusz uszy.
Takie działania pomogą zminimalizować swędzenie, ale nie zwalniają z wizyty w gabinecie
laryngologicznym.
Przyczyny swędzenia uszu
Swędzenie w uchu może mieć podłoże bakteryjne, wirusowe lub grzybicze. Często również związane jest z alergią. W zależności od schorzenia, swędzenie dotyczy ucha zewnętrznego lub ucha wewnętrznego. Oto główne przyczyny tej dolegliwości:
- Długotrwałe noszenie aparatów słuchowych;
- Nadmierna ilość woskowiny w przewodach słuchowych;
- Niewłaściwa higiena uszu;
- Choroby skóry;
- Alergie pokarmowe;
- Podrażnienia kontaktowe;
- Zapalenie ucha zewnętrznego (ucho pływaka);
- Zapalenie ucha środkowego;
- Ciało obce w kanale słuchowym;
- Mikrouraz.
Długotrwałe noszenie aparatu słuchowego
Długotrwałe noszenie aparatu słuchowego może powodować podrażnienie i świąd ucha. Jednak korzystanie z aparatu słuchowego pochodzącego z pewnego źródła, odpowiednio dopasowanego przez fachowego protetyka słuchu – pozwoli uniknąć komplikacji lub, co najmniej, je zminimalizować. Trzeba tylko pamiętać o prawidłowej obsłudze oraz stosować właściwe akcesoria i środki do pielęgnacji urządzenia.
Korzystnym dla pacjenta i sugerowanym przez nas rozwiązaniem jest stacja do osuszania i dezynfekcji aparatów słuchowych promieniami UV. Dezynfekcja światłem UV-C jest szczególnie istotna w przypadku korzystania z aparatów wewnątrzusznych (dousznych). Wielu naszych pacjentów borykających się z różnego rodzaju infekcjami bakteryjnymi po wprowadzeniu nawyku codziennego używania stacji UV pozbyło się tego uciążliwego problemu.
Nadmierna ilość woskowiny w przewodach słuchowych
Woskowina spełnia ważną rolę. Oczyszcza oraz nawilża przewód słuchowy, dodatkowo chroni go przed bakteriami, wirusami, grzybami i urazami. Nadmiar woskowiny zazwyczaj samoistnie wydostaje się do małżowiny. Jednak, z różnych przyczyn, może dojść całkowitego zatkania przewodu (czop woskowinowy). Pojawia się wtedy swędzenie, ból, niedosłuch, z uszu wydziela się nieprzyjemny zapach. Usunięcie nadmiaru woskowiny najlepiej powierzyć lekarzowi.
Niewłaściwa higiena uszu
Zbyt częste usuwanie woskowiny z kanału słuchowego może spowodować powstanie infekcji lub zapalenia ucha. Wkładanie patyczków głęboko do ucha też jest niewskazane. Taki zabieg może uszkodzić delikatną błonę bębenkową, prowadząc do świądu, bólu, infekcji, a nawet do trwałego
uszkodzenia słuchu. Patyczki przesuwają także woskowinę w głąb ucha, powodując jego zatkanie. W razie problemów z nadmiernym wytwarzaniem woskowiny w przewodzie słuchowym należy skonsultować się z lekarzem – specjalistą. Zaleci on właściwe postępowanie w takiej sytuacji.
Choroby skóry
Swędzenie uszu pojawia się też u osób zmagających się z egzemą, łuszczycą lub grzybicą. Oprócz swędzenia może pojawić się wyciek wydzieliny z ucha, ból, zaburzenie słuchu, zmiany rumieniowo – złuszczeniowe podobne do łojotokowego zapalenia skóry. W takim wypadku konieczna jest wizyta u laryngologa lub dermatologa.
Alergie pokarmowe
Alergie pokarmowe mogą również skutkować swędzeniem uszu. Występują czasami po spożyciu mleka, soi, orzechów, ryb albo skorupiaków. Także po zjedzeniu niektórych owoców (jabłka, melony, banany, wiśnie, truskawki, kiwi) u alergika może pojawić się świąd uszu.
Podrażnienia kontaktowe
Uporczywe swędzenie w uszach, pieczenie i zaczerwienienie małżowiny pojawiają się jako objawy alergii kontaktowej. Mogą ją powodować kosmetyki mające styczność z uszami: szampony, żele pod prysznic, farby do włosów i kremy. Także materiały zawarte w kolczykach (zwłaszcza nikiel), w słuchawkach, w zatyczkach do uszu i w zausznikach okularów często wywołują wyżej wymienione objawy. Zaprzestanie stosowania szkodliwych substancji jest najlepszą formą leczenia.
Zapalenie ucha zewnętrznego (ucho pływaka)
Zakażenie ucha zewnętrznego może dotyczyć małżowiny usznej, przewodu słuchowego i błony bębenkowej. Przeważnie pojawia się gdy uszy są zbyt długo narażone na działanie wody (zwłaszcza zanieczyszczonej). W schorzeniu tym, oprócz swędzenia, występują też takie objawy jak obrzęk i zaczerwienienie, mrowienie, uczucie pełności w uchu oraz ograniczenie słuchu. Podczas mówienia, jedzenia i picia pojawia się ból. Leczenie ucha pływaka wymaga kontaktu z lekarzem.
Zapalenie ucha środkowego
Schorzenie to dotyczy ucha środkowego. Przebiega bez ostrych objawów zapalenia uszu (takich jak ból czy gorączka). Toczący się proces zapalny powoduje gromadzenie się płynu w jamie bębenkowej, co wywołuje uporczywe swędzenie, niedosłuch i inne dolegliwości. Zapalenie ucha środkowego pojawia się głównie u dzieci, ale może wystąpić także u dorosłych. Konieczna jest wizyta u lekarza, który zaleci odpowiednie leczenie.
Ciało obce w kanale słuchowym
Problem dotyczy głównie dzieci w wieku 3 – 5 lat, które mają skłonność do wkładania różnych przedmiotów w naturalne otwory ciała. Przedmioty miękkie i okrągłe (kawałki waty, gąbki czy koraliki) wywołują swędzenie i niedosłuch. Przedmioty pęczniejące (groszek, fasolka) powodują dodatkowo ból, a przedmioty ostre (zapałki, wykałaczki) – ból i krwawienie, bo mogą pokaleczyć delikatne organy w uchu. Szczególnie groźna jest mała bateria w uchu. Może się wylać i spowodować trwałe uszkodzenia. Również owad może dostać się do kanału słuchowego, wywołując świąd i hałas związany ze swoim szamotaniem. Nie należy zwlekać z wizytą u laryngologa.
Mikrouraz
Swędzenie ucha może być skutkiem podrażnienia skóry małżowiny usznej poprzez oparzenie słoneczne lub ekspozycję na mróz i silny wiatr. Także niewłaściwe używanie patyczków higienicznych jest przyczyną powstawania swędzących mikrourazów. Dyskomfort najczęściej ustępuje samoistnie, ale warto chronić uszy przed słońcem, mrozem, silnym wiatrem i zmienić sposób ich czyszczenia.
Swędzenie uszu jest dosyć powszechnym zjawiskiem i raczej nie zwracamy na nie uwagi, zanim stanie się uciążliwe. Jednak nie wolno go lekceważyć. Regularne badanie słuchu i konsultacje lekarskie w wypadku jakichkolwiek problemów – pozwolą nam uniknąć komplikacji i cieszyć się dobrym słuchem.
Bibliografia:
Nowak K., Szyfer W.: „Problematyka zakażeń grzybiczych w obrębie ucha”. Otolaryngologia Polska 2008.
Jurkiewicz D., Zielnik – Jurkiewicz B.: https://podyplomie.pl/medycyna/10674,zapalenie-ucha-srodkowego
Kazimierz Niemczyk „Wykłady z otolaryngologii” Wyd.2012 r.
